Lieve lezer, ik ben Frank, architect van beroep en pelgrim van de esthetiek. En als er één plek is waar de tijd zich heeft teruggetrokken in de plooien van het landschap, dan is het wel het Troodos-gebergte op Cyprus. De **gebouwen in Troodos-gebergte** zijn geen schreeuwende monumenten van menselijke hoogmoed, maar eerder een lieflijk, fluisterend gesprek tussen mens en berg. De architectuur hier is als een gedicht van Erwin Mortier: vol van melancholie, maar tegelijkertijd warm en diep geworteld in de aarde. De stenen huizen en de beschilderde kerken zijn niet zomaar opgetrokken; ze zijn geboren uit de noodzaak en de liefde voor het verborgene. De doelgroep van ons, de 50-plussers, zoekt geen vluchtige indrukken, maar echtheid. En die echtheid vind je hier, in de manier waarop het hout het steen ontmoet, en de fresco’s de duisternis van de kerk verlichten. Het is een ‘feelgood’ trip voor de ziel die rust zoekt. Laten we samen deze parels van bouwkunst ontdekken, verdeeld over de eeuwen die dit gebergte hebben gevormd.
Inhoudsopgave
- Middeleeuwse pracht en Byzantijnse kerken
- De Ottomaanse en koloniale invloed
- Traditionele bergdorparchitectuur
Middeleeuwse pracht en Byzantijnse kerken
Dit zijn de meest ontroerende bouwwerken, vaak verscholen in de valleien, UNESCO-erfgoed dat de tand des tijds heeft doorstaan.
Panagia tou Araku (Laguoudhera)
Een 12e-eeuwse Byzantijnse kerk met sublieme fresco’s. De houten kapconstructie over de koepel is typerend voor de Troodos kerken, bedoeld om het dak tegen sneeuw en regen te beschermen. De eenvoud van de buitenkant staat in schril contrast met de rijkdom binnenin. De architectuur is als een gesloten boek dat pas bij opening zijn ware verhaal vertelt.
Kerk van Archangelos Michael (Pedhoulas)
Ook een meesterwerk uit de 15e eeuw. Klein en onopvallend, maar de houten veranda rondom geeft het een charmant, bijna landelijk karakter. *Mijn persoonlijke indruk* is dat de bescheidenheid van deze **gebouwen in Troodos-gebergte** juist hun kracht is; ze zijn een organisch deel van het landschap geworden.
Kykkos Klooster
Hoewel meerdere malen afgebrand en herbouwd, ademt de huidige architectuur de grootsheid van de 18e eeuw uit. De rijke decoraties en de gouden mozaïeken zijn een lust voor het oog. Dit is de architectuur van de devotie, in al haar overdaad. Het is het meest ’toegankelijke’ van de kloosters, maar verliest daardoor ook iets van de mystiek.
“Een klooster is een poging om de hemel op aarde te bouwen. Hier zie je hoe de menselijke hand de perfectie nastreeft, terwijl de tijd genadeloos doorwerkt.”
Kerk van Agios Nikolaos tis Stegis (Kakopetria)
De ‘Kerk van Sint-Nicolaas van het Dak’ is een prachtige 11e-eeuwse kapel, beroemd om zijn houten, dubbelhellende dak. Dit dak beschermt de fresco’s die van de 11e tot de 17e eeuw zijn aangebracht. Het is een prachtig *voorbeeld* van de adaptieve bouwkunst.
De Ottomaanse en koloniale invloed
De latere geschiedenis heeft ook haar sporen nagelaten in de bergen.
De Oude Watervallen Molens (Moutoullas)
Dit zijn technisch gezien geen imposante architectuur, maar de overblijfselen van de traditionele watermolens uit de Ottomaanse tijd zijn fascinerend. Functionele architectuur die de levensader van het dorp vormde. De watermolens zijn een ingetogen testament van het dagelijks leven.
“De mooiste architectuur is die van de noodzaak. Een molen die maalt, een dak dat beschermt. Het is de eerlijkheid van het gebouwde tegenover het landschap.”
Het Presidentieel Verblijf in Troodos
Gebouwd in de Britse koloniale tijd als zomerverblijf van de gouverneur. De stijl is typisch Brits-koloniaal, maar aangepast aan de bergachtige omgeving. Het is een vreemde eend in de bijt, een stukje ’thuis’ voor de overheersers, nu een symbool van een voorbije tijd. *Mijn persoonlijke indruk* is dat dit gebouw een ongemakkelijke schoonheid heeft, een herinnering aan de veranderende machtsstructuren.
Traditionele bergdorparchitectuur
Dorpshuizen van Omodos
Het dorp Omodos staat bekend om zijn traditionele, stenen huizen met smalle, geplaveide straatjes. De architectuur is hier de optelsom van vele individuele huizen, die samen een harmonieus geheel vormen. De nadruk ligt op de lokale kalksteen en houten balkons.
“Omodos is de architectuur van de gemeenschap. Geen enkel huis schreeuwt om aandacht, maar samen zingen ze een lied van eeuwenoude bewoning.”
Het Leden Huis van Plátres
Plátres was populair bij de Britse elite en dat zie je terug in de grotere, vaak houten huizen met veranda’s. Ze combineren de lokale steen met een meer Europees chalet-achtig ontwerp. Dit type architectuur is een fijne mix van culturen.
“De architectuur hier is een stille getuige van de geschiedenis. Elk raam kijkt uit op een landschap dat de verandering heeft gezien, maar zelf onbeweeglijk is gebleven.”
Moni Tou Megalou Agrou (Agros)
Dit klooster, gelegen in het rozenwaterproducerende Agros, is wederom een voorbeeld van traditionele religieuze bouwkunst, met de kenmerkende stenen muren en binnenplaatsen. *Mijn persoonlijke indruk* is dat de eenvoud van de constructie in de bergdorpen de mens terugbrengt naar de essentie van het bouwen: beschutting en duurzaamheid.
De Wijnmakerij van Foini
Hoewel meer functioneel dan cerebraal, is de architectuur van de oudere, lokale wijnmakerijen (zoals in Foini) een voorbeeld van hoe de functie de vorm bepaalt. Dikke stenen muren voor isolatie, en een logische indeling voor het wijnproces. Je ziet de geschiedenis van de wijn in de stenen.
Wacht! Heeft u alle berichten over Troodos-gebergte en dit land al gelezen? Bronvermelding: Vakliteratuur over Cypriotische architectuur, bezoeken aan de locaties en lokale historische archieven.
Wij doen onze best om deze informatie zo actueel en accuraat mogelijk te houden, maar kunnen niet garanderen dat alle details op het moment van lezen nog correct zijn. Zie ook onze disclaimer.
