Fietsen op Madeira. Het klinkt als een droom. Drie woorden die beelden oproepen van bloemen en de oceaan. Maar laat ik, als fietser in hart en nieren, eerlijk zijn: dit eiland is geen polder. Het is een kathedraal. Een verticale, groene kathedraal die recht uit de Atlantische Oceaan is geschoten. Ik heb mijn banden op vele continenten laten zingen, maar fietsen op Madeira is een ander verhaal. Het is een gesprek met de zwaartekracht. Het is klimmen tot je longen branden, en dan… die beloning. Dat moment dat je stopt, de zoete lucht van laurier en venkel inademt, en neerkijkt op een vallei vol wolken. Je bent hier, letterlijk, boven de wereld.
Dit eiland is niet gemaakt voor de racefiets, tenzij je een prof bent. Nee, dit is het domein van de (elektrische) mountainbike. De ‘levadas’ – die magische waterwegen – worden jouw gidsen. De oude bergwegen worden jouw paden. In dit artikel neem ik je mee op 10 tochten, van de levendige straten van Funchal tot de stille, mistige toppen. Je zult zien dat fietsen op Madeira niet gaat over snelheid. Het gaat over ademhalen. Welkom op het ‘Bloemeneiland’.
Inhoudsopgave
- Fietsen op Madeira: De stedelijke routes van Funchal
- De grote natuurtochten: Het echte fietsen op Madeira
Fietsen op Madeira: De stedelijke routes van Funchal
Funchal zelf is gebouwd op een helling, als een amfitheater. ‘Vlak’ is hier een relatief begrip. Maar er zijn prachtige routes die je de cultuur en de kustlijn laten zien zonder dat je meteen een berg hoeft te veroveren. Dit is een perfecte start voor je avontuur fietsen op Madeira.
De Lido Promenade naar Câmara de Lobos
Dit is de meest ontspannen rit die je in Funchal kunt vinden. Het is een perfecte kennismaking. Ik doe deze tocht vaak in de late namiddag, als het licht goud wordt. Je combineert de ‘Ciclopista’ (het fietspad) van Funchal met een bezoek aan het mooiste vissersdorp van het eiland. Een heerlijke tocht. Je ervaart hier de kustlijn op zijn best.
Duur & Afstand: Circa 2 uur (heen en terug), ongeveer 15 km.
Hoogtepunten: De route volgt de oceaan, langs de vele lido’s (zeezwembaden) en bananenplantages. Het eindpunt, Câmara de Lobos
, is een ansichtkaart die tot leven komt: een baai vol kleurrijke vissersbootjes en witte huisjes. Het was de favoriete schilderplek van Winston Churchill. Je snapt meteen waarom.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Je kunt overal langs de Lido-promenade in Funchal starten (bijv. bij het Pestana CR7 hotel). Dit gebied ligt direct ten westen van het centrum en is vanuit de meeste hotels in de hotelzone te voet of met een korte taxirit bereikbaar.
Routebeschrijving:
Start bij de rotonde van de Estrada Monumental (Lido). Volg het rode fietspad (Ciclopista) westwaarts. Dit pad gaat over in een tunnel (oude bananentunnel) die je naar het Doca do Cavacas-gebied brengt. Volg de kustweg (Rua da Quinta Calaça) verder westwaarts. De weg wordt smaller en gaat over in de Caminho da Trincheira. Dit pad daalt af en brengt je direct in de haven van Câmara de Lobos. Keer terug via dezelfde route.
Funchal’s Oude Stad: Een culturele rit
Dit is geen tocht voor snelheid, maar voor cultuur. Dit is fietsen op Madeira met je zintuigen open. Je rolt over de kasseien van de Zona Velha (Oude Stad) en ruikt de ‘Espetada’ (vleesspiesen) die worden voorbereid. Ik vind dit de beste manier om de stad te ‘proeven’ voordat je de bergen ingaat. Je voelt de geschiedenis onder je wielen.
Duur & Afstand: Circa 2-3 uur (met stops), ongeveer 10 km.
Hoogtepunten: De route begint op de brede Avenida do Mar (de boulevard). Je duikt de smalle straatjes van de Zona Velha in, beroemd om de ‘Painted Doors’ (beschilderde deuren). Het hoogtepunt voor mij is altijd de Mercado dos Lavradores. De kleuren van de bloemen en de geuren van het exotische fruit zijn overweldigend. Parkeer je fiets en proef de passievruchten.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Start op de Praça do Povo of bij de jachthaven in het centrum van Funchal. Dit is het hart van de stad en vanuit elk deel van Funchal makkelijk te bereiken.
Routebeschrijving:
Start bij de jachthaven. Volg de Avenida do Mar oostwaarts. Ga langs het São Tiago Fort. Duik hier de Rua de Santa Maria in, het hart van de Oude Stad. Zigzag door de parallelle straatjes. Fiets noordwaarts (een klein stukje klimmen) naar de Mercado dos Lavradores. Vanaf de markt, daal af naar de Kathedraal (Sé) en fiets via de Avenida Arriaga (de hoofdstraat met de bomen) terug naar de jachthaven.
De E-bike Klim naar Monte
Oké, dit is de eerste echte test. Funchal is een amfitheater, en Monte is de koninklijke loge. Deze tocht is alleen aan te raden met een krachtige e-bike, tenzij je een masochist bent. Maar de beloning is een totaal ander perspectief op de stad. Dit is serieus fietsen op Madeira.
Duur & Afstand: Circa 3-4 uur (inclusief bezoek), ongeveer 20 km (heen en terug).
Hoogtepunten: De klim zelf is een prestatie. Maar het doel is de Monte Palace Tropical Garden. Dit is een buitenaardse plek vol Aziatische kunst, exotische planten en watervallen. Je kunt ook de kerk van Monte bezoeken, waar de laatste keizer van Oostenrijk begraven ligt. De afdaling is sensationeel (remmen controleren!).
Startpunt & Bereikbaarheid:
Start in de Oude Stad (Zona Velha) van Funchal. Dit is het begin van de oude klimwegen.
Routebeschrijving:
Volg vanuit de Oude Stad de borden ‘Monte’. De meest directe (en steilste) route is de Caminho do Monte. Dit is een onophoudelijke klim. Een meer geleidelijke (maar langere) route is via de Caminho de Ferro. Beide routes zijn een serieuze uitdaging. Eenmaal in Monte, verken het dorp. De terugweg is dezelfde route naar beneden, of volg de borden terug naar Funchal via een van de vele andere afdalingen. Wees extreem voorzichtig met je snelheid.
De grote natuurtochten: Het echte fietsen op Madeira
Nu verlaten we de stad. Dit is waar het avontuur begint. Voor de meeste van deze tochten heb je een huurauto nodig om bij het startpunt te komen, of je boekt een tour met een shuttlebus. De beloning is de natuur in haar puurste vorm.
Pico do Arieiro Downhill: De klassieker
Dit is dé tocht. Als je maar één keer gaat fietsen op Madeira, doe dan deze. Je wordt met een shuttle naar de op twee na hoogste piek van het eiland gebracht, de Pico do Arieiro (1818 m). Je staat letterlijk boven de wolken. Vanaf daar is het 90% afdalen, terug naar Funchal.
Duur & Afstand: Circa 3-4 uur, ongeveer 35 km.
Hoogtepunten: Het startpunt is een van de meest spectaculaire plekken op aarde. Je fietst door verschillende klimaatzones: van kale, alpiene rotsen naar mistige laurierbossen (Laurissilva) en uiteindelijk subtropische bloementuinen. Het is een zintuiglijke overdondering. Ik heb deze tocht zes keer gedaan en elke keer voelt het als de eerste keer. De geur van de eucalyptusbossen tijdens de afdaling is onvergetelijk.
“We stonden op de top, de zon scheen op ons, en onder ons was een oceaan van wolken. Het was doodstil. Toen begon de afdaling. We doken die wolken in, het werd mistig, vochtig, en we fietsten door een bos dat leek op een sprookje. Het was niet zomaar een fietstocht, het was een reis naar een andere wereld. De beste ervaring van onze vakantie.”
Startpunt & Bereikbaarheid:
Het startpunt is Pico do Arieiro. Je kunt hier niet met openbaar vervoer komen met een fiets. Boek een tour bij een lokale aanbieder in Funchal (zoals Freeride Madeira of E-Bike Madeira). Zij regelen de shuttlebus omhoog en bieden een gids. Dit is de enige veilige en logische manier om dit te doen.
Routebeschrijving:
Omdat dit meestal een begeleide tocht is, volg je de gids. De route begint op de E.R. 202, daalt af via de E.R. 103, en duikt dan off-road paden en smallere wegen in, door dorpen als Poiso en Monte, voordat je eindigt in de Oude Stad van Funchal.
De hoogvlakte van Paul da Serra
Als je wilt fietsen op Madeira, maar de extreme klims en afdalingen wilt vermijden, is dit jouw plek. Paul da Serra is de enige ‘vlakke’ plek op het eiland, een gigantische hoogvlakte op ongeveer 1400 meter. Het voelt als Schotland of Ierland. Het is er winderig, open en adembenemend mooi.
Duur & Afstand: Circa 3-4 uur, ongeveer 40 km (rondrit).
Hoogtepunten: Het landschap zelf. Je fietst tussen lage struiken en vrij rondlopende koeien. De lucht is hier zo helder dat je zowel de noord- als de zuidkust tegelijk kunt zien. De route passeert het startpunt van de beroemde ’25 Fontes’ wandeling en het uitzicht op de Risco Waterval in de verte. Dit is meditatief fietsen.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Rijd vanuit Funchal via de E.R. 104 en E.R. 110 (een prachtige rit) naar de parkeerplaats Rabaçal/25 Fontes op de hoogvlakte. Dit duurt ongeveer 50-60 minuten met de auto.
Routebeschrijving:
Start bij de parkeerplaats Rabaçal. Volg de hoofdweg (E.R. 110) westwaarts. De weg is relatief vlak en van goede kwaliteit. Je kunt een lus maken door enkele van de zijwegen (E.R. 209) te nemen die dieper de vlakte in gaan, of simpelweg omkeren wanneer je wilt. Het is een ‘heen-en-weer’ of een grote lus, afhankelijk van je energieniveau.
Langs de levada: Fietsen op Madeira bij Faial
Dit is het fietsen op Madeira waar veel mensen van dromen: een tocht langs de beroemde ‘levadas’. Dit zijn smalle irrigatiekanalen met een wandelpad ernaast. Deze specifieke route in de buurt van Santo da Serra (Faial) is perfect voor de (e)-mountainbike. Het is grotendeels vlak en je bent diep in het laurierbos.
Duur & Afstand: Circa 2-3 uur, ongeveer 25 km.
Hoogtepunten: De levada zelf. Je fietst constant met het geluid van zacht stromend water naast je. De route gaat door het UNESCO Laurisilva-bos, een prehistorisch bos dat nergens anders in Europa meer bestaat. Het is groen, weelderig en stil. Een hoogtepunt is de forellenkwekerij bij Ribeiro Frio, waar je even kunt stoppen.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Rijd vanuit Funchal oostwaarts op de VR1 en vervolgens de E.R. 103 op, richting Ribeiro Frio of Santo da Serra. De rit duurt ongeveer 45 minuten. Parkeer bij het restaurant in Ribeiro Frio.
Routebeschrijving:
Start in Ribeiro Frio. Zoek het begin van de Levada da Serra do Faial (deze staat goed aangegeven). Het pad ernaast is breed genoeg voor een mountainbike. Volg het pad stroomafwaarts. Het is een ‘heen-en-weer’ route. Volg de levada zover je wilt (bijvoorbeeld tot het Lamaceiros-uitkijkpunt) en keer dan om.
De ruige oostkaap: Ponta de São Lourenço
Dit is een landschap dat niet op Madeira lijkt. De groene weelde is hier weg; het is vervangen door ruige, vulkanische rotsen in de kleuren rood, oranje en zwart. Het is de kale, winderige oostkaap. Ik vind dit een van de meest dramatische plekken om te fietsen. Je voelt je hier aan het einde van de wereld.
Duur & Afstand: Circa 2.5 uur, ongeveer 20 km (heen en terug).
Hoogtepunten: De uitzichten zijn onovertroffen. Je fietst over een smalle weg met de oceaan diep onder je aan beide kanten. Het hoogtepunt is het Ponta do Rosto viewpoint, een van de meest gefotografeerde plekken van het eiland. Dit is rauw en puur fietsen op Madeira.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Rijd vanuit Funchal oostwaarts op de VR1 richting ‘Aeroporto’. Volg de borden naar ‘Caniçal’ en vervolgens ‘Ponta de São Lourenço’. Parkeer bij de rotonde aan het einde van de weg (Baía d’Abra). De rit duurt ongeveer 35-40 minuten.
Routebeschrijving:
Let op: je kunt niet op het wandelpad zelf fietsen. De fietstocht is op de weg die ernaartoe leidt (de E.R. 109). Start bij de parkeerplaats Baía d’Abra. Fiets terug (westwaarts) over de E.R. 109. De weg golft op en neer. Je kunt afslaan naar het Ponta do Rosto viewpoint. Fiets door tot het dorp Caniçal en keer dan om voor een prachtige klim terug naar het startpunt.
Porto Moniz en de noordkust
De noordkust is een ander beest. Het is wilder, natter en de kliffen zijn verticaler. Porto Moniz is beroemd om zijn natuurlijke zwembaden, gevormd door vulkanisch gesteente. De oude kustweg hier is een spektakelstuk voor fietsers.
Duur & Afstand: Circa 3 uur (heen en terug), ongeveer 25 km.
Hoogtepunten: De natuurlijke zwembaden van Porto Moniz zijn je start- en eindpunt. De route volgt de E.R. 101, een van de meest spectaculaire wegen ter wereld. Je fietst door tunnels waar het water van de kliffen op je druppelt en hebt constant zicht op de beukende oceaan. De stop in het dorpje Seixal, met zijn zwarte zandstrand, is een must.
“We fietsten van Porto Moniz naar Seixal. De weg is uitgehakt in de kliffen. Rechts van ons de groene muur, links de diepe, blauwe oceaan. We stopten bij de ‘Véu da Noiva’ (Bruidssluier) waterval, die zo van de klif de oceaan in stort. Het was eng en prachtig tegelijk. Dit is pas avontuurlijk fietsen.”
Startpunt & Bereikbaarheid:
Dit is de verste rit. Rijd vanuit Funchal (via de VR1 en E.R. 101) helemaal naar de noordwestelijke punt van het eiland, Porto Moniz. Dit duurt 1 uur tot 1.5 uur. Parkeer bij de natuurlijke zwembaden.
Routebeschrijving:
Start in Porto Moniz. Volg de E.R. 101 oostwaarts richting Seixal. Dit is de oude kustweg. De weg golft en gaat door diverse oude tunnels. Stop in Seixal bij het strand. Je kunt verder fietsen richting São Vicente, maar de klim wordt steiler. Keer om en fiets dezelfde prachtige route terug naar Porto Moniz.
Het Ecologisch Park van Funchal
Wil je een serieuze MTB-uitdaging dicht bij de stad? Het ‘Parque Ecológico do Funchal’ is een enorm, ruig natuurgebied in de bergen direct boven Funchal. Dit is geen park met bankjes; dit is de wilde achtertuin van de stad. Ik kom hier als ik wil trainen en tegelijkertijd absolute stilte wil.
Duur & Afstand: Circa 4 uur, ongeveer 30 km (lus).
Hoogtepunten: De uitzichten over Funchal zijn ongeëvenaard. Je bent ver boven de drukte. Het park zelf is een project van herbebossing. Je fietst op onverharde wegen (gravel) en paden. Het hoogtepunt is het gevoel van prestatie als je de top bereikt en de stilte die er heerst. De Terreiros’ picknickplaats is een goede plek om op adem te komen.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Dit is een klim-route. Je kunt direct vanuit het centrum van Funchal (bijv. Monte) starten en de E.R. 103 (richting Pico Arieiro) volgen. De ingang van het park (Centro de Recepção) ligt aan deze weg. De rit erheen is al een flinke klim (30-45 min).
Routebeschrijving:
Start bij het ‘Centro de Recepção’ van het park aan de E.R. 103. Vanaf hier volg je de onverharde ‘Estrada das Carreiras’ en de ‘Estrada dos Terreiros’. Dit zijn brede gravelpaden die je diep het park in leiden en een grote lus vormen. De route is zwaar, met veel klimmen en dalen op een ruwe ondergrond. Een goede (e)-mountainbike is essentieel.
De Kustroute van Caniço de Baixo
Een korter, rustiger alternatief voor de drukke Lido-promenade. Caniço de Baixo is het kustgebied van de stad Caniço, net ten oosten van Funchal. Het is een meer ontspannen rit, perfect voor een (e)-bike op een rustige ochtend.
Duur & Afstand: Circa 2 uur, ongeveer 15 km (heen en terug).
Hoogtepunten: De route volgt smalle, rustige kustweggetjes langs villa’s en hotels. Het hoogtepunt is het Cristo Rei standbeeld in Garajau (een kleinere versie van die in Rio), met een spectaculair uitzicht over de oceaan en op Funchal in de verte. Dit is een mooie afsluiter voor je avontuur fietsen op Madeira.
Startpunt & Bereikbaarheid:
Rijd vanuit Funchal oostwaarts op de VR1 voor ongeveer 10-15 minuten en neem de afslag Caniço. Daal af naar Caniço de Baixo (de kust). Parkeer bij een van de stranden, zoals het ‘Lido Galomar’.
Routebeschrijving:
Start bij het Lido Galomar in Caniço de Baixo. Volg de Rua Nova da Atalaia westwaarts. Deze weg golft langs de kust. Volg de borden naar het ‘Cristo Rei’ standbeeld. Dit is een korte, steile klim waard. Na het standbeeld kun je de route terug volgen, of de lus afmaken door het centrum van Caniço te doorkruisen voordat je weer afdaalt naar de kust.
Uitgelezen? Heeft u alle berichten over Madeira en Portugal al gezien?
Bronnen:
Visit Madeira – Officiële Toerisme Website
Freeride Madeira – MTB Gidsen
E-Bike Madeira – Route suggesties
Persoonlijke fietstochten en ervaringen van de auteur (2018, 2021, 2024)
Lokale fietsverhuurders in Funchal