Een stedentrip naar Chișinău plannen? Dan zoek je waarschijnlijk ook naar het beste dat theaters in Chișinău te bieden hebben, en geloof me, dat is meer dan je op het eerste gezicht zou denken. Mijn naam is Germaine, en als reisspecialist kom ik al meer dan twintig jaar in deze stad. Ik heb de boulevards zien veranderen, de cafés zien opkomen, maar wat mij altijd is bijgebleven, is de ziel. En die ziel, die vind je niet op de zonovergoten terrassen. Die vind je binnen, in het pluche van de theaters, in de gewijde stilte van de bibliotheken en in de echo’s van de grote concertzalen. Chișinău is geen gepolijste stad. Het is een stad van lagen. Van Sovjet-brutalisme waar de Roemeense poëzie doorheen sijpelt. Het is een stad van melancholie en van een ongelooflijke, bijna koppige levenslust.
Voor de reiziger die verder kijkt dan een snelle foto van de triomfboog, biedt Chișinău een culturele rijkdom die je nergens anders in Europa zo puur vindt. De prijzen zijn er nog aangenaam, de zalen zijn er groots en de passie is er voelbaar. In dit artikel neem ik je niet mee naar de standaard ’top 10′ die je overal al vindt. Ik neem je mee naar de plekken die de culturele hartslag van de stad vormen. Van de grandeur van de nationale opera tot het moderne, rebelse toneel en de plekken waar de geschiedenis van Moldavië letterlijk ligt opgeslagen. Dit is een gids voor de 50-plus reiziger die weet dat cultuur niet alleen ‘mooi’ is, maar vooral ‘echt’ moet zijn. Pak een kop koffie, en laten we de deuren openen naar het ware Chișinău.
Inhoudsopgave
- De grote klassiekers: Opera, orgel en filharmonie
- Het kloppend hart van theaters in Chișinău
- Kennis en verbeelding: Kathedralen van papier
- Moderne hubs en het grote doek
De grote klassiekers: Opera, orgel en filharmonie
Voor wie een stedentrip naar Chișinău plant met een liefde voor het klassieke repertoire, is de stad een ware schatkist. De grootsheid van de Sovjet-architectuur herbergt hier zalen met een akoestiek en een sfeer die je in West-Europa nog maar zelden vindt. Dit zijn de plekken voor het grote gebaar, de tranen en de staande ovaties.
Het Nationaal Opera en Ballet Theater ‘Maria Bieșu’
Je kunt Chișinău niet bezoeken zonder dit gebouw te zien. Gelegen aan de hoofdstraat, de Ștefan cel Mare Boulevard, is het Nationaal Opera en Ballet Theater een imposant, wit, Sovjet-modernistisch gebouw. Het is misschien niet ieders smaak vanbuiten – een kolos van beton en glas – maar laat je daardoor niet misleiden. Binnen wacht een wereld van rood fluweel, gigantische kroonluchters en een voelbare historie.
Dit theater, vernoemd naar de legendarische Moldavische sopraan Maria Bieșu, ademt grandeur. Het is de plek waar de nationale trots wordt geëtaleerd. De producties zijn vaak klassiek tot op het bot: denk aan ‘Het Zwanenmeer’, ‘De Notenkraker’, of de grote Italiaanse opera’s als ‘Aida’ en ‘La Traviata’. Wat het zo bijzonder maakt, is de kwaliteit. De stemmen zijn er groots, de orkestbak zit vol met gepassioneerde musici en het corps de ballet is van een indrukwekkend niveau. En dat alles voor een prijs waar je in Amsterdam nog geen kop koffie voor drinkt in de pauze.
Ik kom hier al jaren, en de akoestiek in deze zaal blijft me verbazen. Het is een massief gebouw met meer dan duizend zitplaatsen, maar de klank is zo intiem, zo direct. Een avond hier voelt als een stap terug in de tijd, op de allerbeste manier. Het is meer dan alleen een opera; het is een waar theater in Chișinău-instituut. Kleed je netjes (de lokale bevolking doet dat zeker), geef je jas af bij de garderobe en laat je meevoeren. Dit is een avondvullende ervaring. Een tip: probeer kaarten te krijgen voor de eerste rang (parterre), de beleving is het meer dan waard.
“We bezochten een voorstelling van ‘Carmen’ en waren volkomen overdonderd. We hadden niet verwacht dat in een stad als Chișinău zo’n krachtig en professioneel ensemble te vinden was. De passie van de zangers was voelbaar tot op de achterste rij. Het gebouw zelf is een monument, een soort tijdcapsule. Een onvergetelijke avond.”
Officiële website: nationalopera.md 
De Orgelhal (Sala cu Orgă): Hemelse klanken in een oude bank
Een van mijn persoonlijke favorieten, en een architectonisch juweel. De Orgelhal, of ‘Sala cu Orgă’, is niet gebouwd als concertzaal. Het was oorspronkelijk de Stadsbank van Chișinău, gebouwd in 1911. Vanbuiten zie je een prachtig neoklassiek gebouw met een indrukwekkende koepel. Binnen is de ruimte adembenemend.
Waar ooit bankiers en handelaren hun zaken deden, staat nu een gigantisch Rieger-Kloss orgel uit Tsjecho-Slowakije, geïnstalleerd in de jaren ’70. De transformatie van bank naar concertzaal is een meesterstuk. De zaal is een orgie van marmer, stucwerk en bladgoud, en de akoestiek is, zoals je kunt verwachten van zo’n ruimte, hemels. Het orgel zelf, met zijn bijna 4000 pijpen, is een indrukwekkend gezicht en produceert een geluid dat door merg en been gaat.
Een concert bijwonen in de Orgelhal is een bijna spirituele ervaring. Het repertoire is niet alleen Bach; er worden ook vaak concerten gegeven met koormuziek of kamermuziek, waarbij het orgel een begeleidende rol speelt. Het is de perfecte culturele activiteit voor de late namiddag. Even ontsnappen aan de stadsdrukte en je laten overdonderen door de machtige klanken. Het publiek is hier vaak wat intellectueler, de sfeer is gewijd. Dit is een essentiële stop voor liefhebbers van klassieke muziek en prachtige architectuur.
De Nationale Filharmonie ‘Serghei Lunchevici’: Een verhaal apart
Nu moet ik je iets vertellen. Als je oudere reisgidsen leest, zal de Nationale Filharmonie ‘Serghei Lunchevici’ worden aangeprezen als een topattractie. En dat was het ook. Het was een prachtig, historisch gebouw en de thuisbasis van het oudste symfonieorkest van het land. Maar… het is er niet meer.
In september 2020 sloeg het noodlot toe. Een verwoestende brand legde het hele gebouw in de as. De grote zaal, de instrumenten, de archieven – alles ging verloren. Ik was in de stad een paar maanden later en de aanblik van de uitgebrande ruïne, midden in het centrum, was een klap in het gezicht. Het was een plek van zoveel geschiedenis, van zoveel muziek. Dit soort gebeurtenissen tekent een stad. Het is een litteken.
Waarom ik het dan toch noem? Omdat de ziel van de filharmonie niet het gebouw was, maar het orkest. En dat orkest leeft voort. Ze zijn veerkrachtig en treden nu op op alternatieve locaties, zoals het Paleis van de Republiek (Palatul Republicii) of in andere theaters. Het is een symbool van de Moldavische volharding. Mocht je tijdens je stedentrip naar Chișinău een concert van het ‘Filarmonica Națională’ op een andere locatie kunnen bijwonen, doe het dan. Je steunt er niet alleen de musici mee, maar je bent ook getuige van een stukje levende geschiedenis en wederopbouw. Dat is een ervaring die je niet snel vergeet. Het is de essentie van de cultuur in Moldavië.
Informatie over concerten: filarmonica.md
Het kloppend hart van theaters in Chișinău
Naast de grote klassieke muziek is het gesproken woord, het toneel, diep geworteld in de cultuur van Chișinău. De stad heeft een levendige scene, van groots nationaal toneel tot kleine, opstandige zaaltjes. Het beste theaters in Chișinău te bieden heeft, vertelt het verhaal van het land zelf: een zoektocht naar identiteit, geworteld in de Roemeense taal en poëzie, maar met een scherp oog voor de moderne wereld.
Het ‘Mihai Eminescu’ Nationaal theaters in Chișinău
Dit is het. Als je maar één toneelstuk kunt zien, laat het dan hier zijn. Dit theater, gevestigd in een prachtig, historisch gebouw dat doet denken aan een Weense schouwburg, is vernoemd naar de nationale dichter van Roemenië, Mihai Eminescu. Dat is geen toeval. Dit theater is het bastion van de Roemeense taal en cultuur in Moldavië.
Het ‘Mihai Eminescu’ Theater is het oudste theatergezelschap van het land. Het gebouw zelf is een plaatje, zowel vanbuiten als vanbinnen. Het ademt de sfeer van de vroege 20e eeuw, met veel goud, fluweel en een intieme zaal. Hier geen Sovjet-kolos, maar Europese elegantie. Het repertoire is vaak klassiek: Tsjechov, Shakespeare, en natuurlijk veel Roemeense en Moldavische toneelschrijvers. De producties zijn van een zeer hoog niveau, met de beste acteurs van het land.
Het is een uitdaging als je geen Roemeens spreekt, dat moet ik toegeven. Er zijn niet altijd boventitels. Maar ik raad je toch aan te gaan. Kies een klassieker waarvan je het verhaal kent. Toneel is meer dan taal; het is lichaamstaal, enscenering, emotie. Zitten in die historische zaal, omringd door een publiek dat zijn dichters en schrijvers kent en eert, is een culturele onderdompeling van de bovenste plank. Dit is het klassieke theaters in Chișinău in zijn puurste vorm.
Officiële website: tnme.md
Het ‘Eugene Ionesco’ Nationaal Theater: Modern en rebels
Als het Eminescu-theater de traditie is, dan is het ‘Eugene Ionesco’ Theater de rebellie. Vernoemd naar de beroemde Roemeens-Franse toneelschrijver van het absurde (denk aan ‘Rhinoceros’ of ‘De Kale Zangeres’), is dit het gezelschap dat de boel opschudt.
Dit theater is opgericht in de vroege jaren ’90, net na de onafhankelijkheid. Het was een frisse wind, een artistieke ‘schreeuw’ tegen de oude Sovjet-structuren. En die energie voel je nog steeds. Ze zijn gehuisvest in een moderner gebouw (ooit het ‘Huis van Cultuur’) en hun producties zijn allesbehalve traditioneel. Verwacht hier experimenteel theater, moderne ensceneringen, maatschappijkritiek en ja, absurdisme. Dit is het theaters in Chișinău dat je wakker schudt, dat je aan het denken zet, en dat je soms in verwarring achterlaat. En dat is precies de bedoeling.
“Ik zag een voorstelling genaamd ‘Een les’ en hoewel ik geen woord Roemeens spreek, was ik gekluisterd. De fysieke comedy, de spanning, de bizarre wendingen… het was intens, grappig en doodeng tegelijk. Dit was moderner dan veel dingen die ik in Amsterdam heb gezien. Een absolute aanrader voor wie van avontuur houdt.”
Het Ionesco-theater is een favoriet onder de jongere, intellectuele inwoners van de stad. Het is de perfecte tegenhanger van de klassieke opera of het Eminescu-theater. Als je de moderne hartslag van de stad wilt voelen, de onrust, de creativiteit, dan moet je hier zijn. Het is een essentieel onderdeel van het culturele landschap van Chișinău.
Officiële website: tei.md
Het ‘Licurici’ Poppentheater: Magie voor alle leeftijden
Nu denk je misschien: een poppentheater? Germaine, ik ben de 50 gepasseerd, ik ga niet tussen de kinderen zitten. Geloof me, dit is anders. Het ‘Licurici’ (vuurvliegje) Poppentheater is een instituut in Chișinău en het vakmanschap is van een ongekend niveau. In Oost-Europa heeft poppentheater een veel serieuzere status dan bij ons; het wordt gezien als een volwaardige kunstvorm.
Het theater is gevestigd in een vrolijk, uitnodigend gebouw. Binnen is het een wereld van magie. Ze spelen natuurlijk sprookjes voor de kleintjes, maar ze hebben ook regelmatig voorstellingen voor volwassenen. Dit zijn vaak bewerkingen van klassieke literatuur, uitgevoerd met een poëtische en visuele kracht die je sprakeloos achterlaat. Omdat de nadruk zo sterk op het visuele ligt, is de taalbarrière hier minimaal. Het is pure beeldende kunst.
Ik moet bekennen, ik liep hier de eerste keer lachend naar binnen, een beetje ironisch, maar ik kwam diep onder de indruk naar buiten. Het vakmanschap, de details in de poppen, de timing, de muziek… het is pure, onvervalste magie. Het is een perfecte activiteit voor een zondagochtend, een nostalgische en hartverwarmende ervaring die je nog lang bijblijft. Het is een ander soort theaters in Chișinău, een die je niet mag overslaan.
Officiële website: licurici.md
Kennis en verbeelding: Kathedralen van papier
Cultuur is meer dan wat er op een podium gebeurt. Het is ook de opslagplaats van de natie, de plek waar het geheugen wordt bewaard. Voor de reiziger die graag de stilte opzoekt en de geschiedenis wil voelen, zijn de bibliotheek en het archief van Chișinău fascinerende plekken.
De Nationale Bibliotheek van Moldavië (Biblioteca Națională)
Dit is niet zomaar een bieb. Dit is de ‘Biblioteca Națională’, gehuisvest in een prachtig gebouw tegenover het parlement. Dit was oorspronkelijk het ‘Regionale Lyceum voor Jongens’ en het gebouw ademt een sfeer van oude academische grandeur. Het is de belangrijkste bewaarplaats van het geschreven woord in het land.
Je gaat hier niet heen om een roman te lenen. Je gaat hierheen om de sfeer te proeven. De grote leeszaal is een oase van rust. Je hoort er alleen het ritselen van papier en het zachte tikken op laptops. Er zijn vaak kleine, gratis tentoonstellingen in de lobby, over oude manuscripten, beroemde schrijvers of historische fotografie. Het is een prachtige plek om een uur te schuilen voor de hitte of de regen, en simpelweg te ‘zijn’. Het voelt als het intellectuele geweten van de stad. Een must voor bibliofielen.
Officiële website: bnrm.md
Het Nationaal Archief (Arhiva Națională)
Dit is een diepe duik. Het Nationaal Archief is voor de echte liefhebber van geschiedenis. Verwacht hier geen gelikte interactieve displays. Dit is een werkend archief, een plek van stof, papier en serieuze onderzoekers. Het is gehuisvest in een functioneel, bijna grimmig gebouw – de inhoud is hier belangrijker dan de vorm.
Waarom zou je hierheen gaan tijdens je stedentrip naar Chișinău? Omdat hier het rauwe verleden van Moldavië ligt. De documenten uit de Bessarabische tijd, de Sovjet-archieven, de deportatielijsten, de geboorteaktes. Als bezoeker kun je de leeszaal in (vaak moet je je paspoort afgeven) en er zijn soms kleine exposities. Alleen al het zien van de oude indexkaarten en de serieuze sfeer geeft je een dieper begrip van het land dan welk museum ook. Dit is geschiedenis zonder filter. Een indrukwekkende en nederig makende ervaring.
Officiële website: arhiva.gov.md
Moderne hubs en het grote doek
Chișinău is absoluut geen openluchtmuseum. De stad bruist van de jonge energie. Naast de gevestigde instituten zijn er nieuwe, creatieve plekken die de toekomst van de cultuur in Moldavië vormgeven. En soms is cultuur ook gewoon ontspanning: een goede film in een historisch jasje.
Artcor: De creatieve broedplaats
Artcor is het symbool van het nieuwe Chișinău. Gelegen op de binnenplaats van de Academie voor Muziek, Theater en Schone Kunsten, is dit een hypermoderne, creatieve hub. De architectuur is een sensatie: een strakke, zwarte, minimalistische structuur die een scherp contrast vormt met de oude academiegebouwen eromheen.
Binnen vind je alles wat met ‘creative industries’ te maken heeft: co-working spaces, een mediatheek, workshopruimtes en een ‘black box’ theater voor experimentele voorstellingen en lezingen. Dit is waar jonge ontwerpers, filmmakers, muzikanten en IT’ers samenkomen. Er is bijna altijd wel een (gratis) expositie van jonge kunstenaars, een filmvertoning of een designmarkt. Het café is een hotspot voor de hippe jeugd van de stad. Voor de 50-plusser is dit de perfecte plek om de vinger aan de pols van het moderne Moldavië te houden. Een fascinerend kijkje in de toekomst.
“Wat een energie! We struikelden per toeval over Artcor en waren zo onder de indruk. Het voelde als een stukje Berlijn of Kopenhagen, maar dan met een rauw Moldavisch randje. We zagen een fototentoonstelling en raakten aan de praat met jonge studenten. Het gaf ons zoveel hoop voor de toekomst van dit land.”
Officiële website: artcor.md
Patria Cinemas: Een nostalgische filmervaring
Soms wil je na een lange dag vol indrukken gewoon even ontspannen met een goede film. De Patria Cinemas zijn de bekendste bioscopen van het land. De hoofdlocatie, Patria ‘Emil Loteanu’ in het centrum, is een instituut. Het is een klassiek Sovjet-tijdperk gebouw, een ‘kinoteatr’ zoals dat heette. Een gigantische, bijna pompeuze lobby en grote, comfortabele zalen.
Verwacht hier geen klein arthouse-filmhuis. Dit is waar Chișinău heen gaat voor de grote Hollywood-blockbusters. De meeste films zijn in het Russisch nagesynchroniseerd, maar steeds vaker vind je ook voorstellingen in de originele (Engelse) taal met Roemeense of Russische ondertitels (‘subtitrat’). Het is een comfortabele, moderne bioscoopervaring, maar dan in een gebouw met een dikke laag geschiedenis. Het is een leuke, laagdrempelige manier om een avond door te brengen tussen de ‘locals’. Veel meer dan een simpele bioscoop, is het een cultureel trefpunt. Een prima alternatief voor een concertzaal Chișinău als je even iets luchtigers zoekt.
Uitgelezen? Heeft u alle berichten over Chișinău en Moldavië al gezien?
Bronnen:
– Persoonlijke bezoeken en ervaringen van de auteur (2002-2024).
– Officiële websites van de genoemde culturele instellingen.
– Gesprekken met lokale culturele partners en inwoners van Chișinău.
– ‘Istoria Teatrului Național “Mihai Eminescu”‘ (publicatie van het theater).
– ‘Chișinău: Arhitectura’ (2018), Ministerul Educației, Culturii și Cercetării.